Lại nộp tiền mua giải thưởng

Báo NLĐ ngày 19 và 20-10 đã có loạt bài “Bội thực giải thưởng cho doanh nhân”, phản ánh việc thời gian gần đây nổi lên tình trạng loạn  giải thưởng. Thậm chí các doanh nghiệp, dù làm ăn còn lem nhem nhưng chỉ cần đóng tiền là có thể mang về một giải thưởng.

Bà Nguyễn Thị Sinh (giữa) giải thích với phóng viên các báo về giải thưởng của  Công ty Vedan VN. Ảnh: N.Hải

Mới đây, dư luận lại xôn xao trước việc cơ quan đại diện phía Nam của Bộ Khoa học – Công nghệ (KH-CN) phối hợp với Trung tâm Tư vấn Phát triển thương hiệu và chất lượng (Natusi, trụ sở tại 14 cư xá Gò Dầu 2, đường Trương Vĩnh Ký, phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú – TPHCM) tổ chức trao giải thưởng “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng” cho 3 sản phẩm của Công ty Vedan VN, nhân dịp kỷ niệm ngày Doanh nhân VN 13-10-2009.

Tự nguyện hỗ trợ?

Trước đó, các doanh nghiệp nhận được lời mời tham gia một trong hai giải thưởng “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc năm 2009” và “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng” với điều kiện phải ký một hợp đồng tham gia chương trình, do chính Natusi chuyển đến nhưng ghi rõ là bên A (doanh nghiệp) đề nghị cho được tham gia xét thưởng (chứ không phải do Natusi mời – PV).

Tối 26-10, ông Kun Hsiang Yang, Tổng Giám đốc Công ty Vedan VN, khẳng định giấy chứng nhận giải thưởng cho 3 sản phẩm của Vedan là bột ngọt, hạt nêm thịt heo và tinh bột biến đổi đang được cất giữ tại công ty. Hôm trao giải thưởng đích thân ông Lâm Kiến Bang, Phó Tổng Giám đốc công ty, lên nhận giải. Nay ban tổ chức cho rằng không trao giải cho Vedan là đánh lừa doanh nghiệp hay sao?

Điều kiện tham gia được ghi rõ trong điều 1 của hợp đồng là bên A đồng ý hỗ trợ kinh phí cho chương trình, bao gồm 25 triệu đồng cho việc xét chọn “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc năm 2009” và 5 triệu đồng  cho việc xét chọn mỗi sản phẩm tham gia “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng”. Hợp đồng do bà Nguyễn Thị Sinh, Giám đốc Natusi, thay mặt bên B ký.

Theo thông tin của chính ban tổ chức thì đã có 300 sản phẩm của hơn 50 doanh nghiệp đăng ký tham gia.

Đêm 11-10, lễ tuyên dương “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc năm 2009” đã được tổ chức hoành tráng tại Nhà hát TPHCM có sự tham gia của ông Nguyễn Quân, Thứ trưởng bộ KH-CN; ông Đỗ Hữu Hào, Thứ trưởng Bộ Công Thương, cùng một số vị lãnh đạo UBND và sở, ngành TPHCM.

Tại buổi lễ này, lãnh đạo Bộ KH-CN và Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) đã trao giấy chứng nhận “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng” cho 100 sản phẩm của các doanh nghiệp, trong đó có  3 sản phẩm của Công ty Vedan VN là bột ngọt Vedan, Vedan hạt nêm thịt heo và tinh bột biến đổi.

Việc các sản phẩm của Công ty Vedan VN được trao giải thưởng đã khiến cho dư luận xôn xao, vì doanh nghiệp này vừa bị bắt quả tang là thủ phạm chính đầu độc sông Thị Vải khiến cho hàng chục ngàn nông dân TPHCM, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu khốn khổ, vụ việc đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm!

Hậu quả do Công ty Vedan VN gây ô nhiễm môi trường đến nay vẫn chưa khắc phục được. Đôi cánh tay của cán bộ môi trường bị bám đầy "hóa chất" sau khi thò xuống sông Thị Vải, đoạn sau lưng nhà máy Vedan, để lấy mẫu nước.

Anh Quách Trung Quân (xã Thạnh An, huyện Cần Giờ, TPHCM) lội xuống ao vớt xác tôm, 5 phút sau hai bàn chân anh bị phồng dộp, 10 móng chân đen sạm, có mùi hôi. (Ảnh chụp tháng 3-2006).  Ảnh: L.Cường

Biện bạch vụng về

Trước phản ứng của dư luận, chiều 26-10, tại Văn phòng phía Nam Bộ KH-CN, bà Nguyễn Thị Sinh đã có buổi tiếp xúc với báo chí. Bà Sinh cho biết đúng là có mời Công ty Vedan VN tham gia chương trình và trước khi mời đã có tham khảo ý kiến các chuyên gia ở Trung tâm Thông tin thuộc Văn phòng phía Nam Bộ KH-CN và Bộ Công Thương.

Các cơ quan này cho rằng Vedan là thương hiệu toàn cầu và các sản phẩm của họ không liên quan gì đến vấn đề ảnh hưởng môi trường mà họ đã gây ra. Tuy nhiên, cụ thể là lấy ý kiến ai thì bà Sinh không trả lời mà bà chỉ nói rõ thêm là có trao đổi qua điện thoại(?!). Bà Sinh cũng cho biết là trong quá trình xét duyệt, hội đồng đã loại sản phẩm của Công ty Vedan VN ra khỏi danh sách trao giải từ đầu. Bà Sinh khẳng định: “Bản thân tôi không trao giải cho Vedan! Trong quyết định trao giải cũng không có tên của Vedan”.

Khi bị chất vấn tại sao Công ty Vedan VN không có trong danh sách trao giải thưởng nhưng trên trang web của Natusi có tên của Công ty Vedan VN và đại diện của Vedan cũng lên nhận giải thưởng trong đêm 11-10, bà Sinh giải thích: “Do nhiều việc nên không kiểm tra danh sách... Có thể đó là danh sách ban đầu, vì khi nhân viên trình lên là có nhưng hội đồng đã quyết định loại Vedan nên không có bằng gì chứng nhận cho Vedan cả”.

Trả lời việc tại sao Công ty Vedan VN có giấy chứng nhận giải thưởng “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009”, bà Sinh khẳng định là không biết và hứa sẽ kiểm tra lại. Tuy nhiên, theo bà Sinh, có thể đấy là do sơ sót trong khâu cung cấp thông tin cho doanh nghiệp, nhân viên trung tâm hoặc cộng tác viên đã gửi qua email mẫu bằng (giấy chứng nhận giải thưởng - PV) để doanh nghiệp tham khảo trước.

Tại lễ tuyên dương, sau khi 3 sản phẩm của Vedan được trao chứng nhận "Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009", đại diện lãnh đạo Công ty Vedan VN trao cho bà Nguyễn Thị Sinh, nhà tổ chức chương trình "Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc năm 2009", 100 triệu đồng ủng hộ đồng bào bị bão lụt. Ảnh: CTV

Mẫu bằng này sẵn chữ ký của đại diện cơ quan chức năng nhưng chưa ghi tên của doanh nghiệp. Bà Sinh hứa sẽ làm sáng tỏ vụ việc với Công ty Vedan VN ngay trong chiều 26-10, tuy nhiên đến 19 giờ cùng ngày, chúng tôi liên hệ với bà Sinh qua điện thoại di động thì bà tắt máy.

Riêng việc đại diện của Công ty Vedan VN có mặt trên sân khấu trong lễ trao giải thưởng, theo lý giải của bà Sinh, đấy là Công ty Vedan VN  lên nhận giấy chứng nhận ủng hộ đồng bào bị lũ lụt 100 triệu đồng!

Chỉ đề xuất 30 triệu đồng?

Khi được hỏi các doanh nghiệp muốn tham gia chương trình này phải đóng tiền, bà Sinh cho rằng không hề có chuyện đó mà doanh nghiệp muốn đóng góp bao nhiêu cũng được. Trung tâm chỉ đề xuất mức đóng góp 25 triệu đồng cho doanh nghiệp tham gia xét chọn “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc”, 5 triệu đồng cho mỗi sản phẩm tham gia xét chọn “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng”.

Bà Sinh cũng đưa ra các hợp đồng của một số doanh nghiệp đóng mức phí từ 5 triệu, 10 triệu hoặc 25 triệu đồng để làm bằng chứng. Mức ủng hộ bao nhiêu hoàn toàn là tự nguyện từ phía doanh nghiệp và họ có quyền đề xuất, ban tổ chức không hề ép buộc. Công ty Vedan VN  không có trong danh sách đoạt giải nhưng đã đóng 15 triệu đồng cho trung tâm để được xét chọn 3 sản phẩm. Đến thời điểm này, số tiền trên có hoàn trả cho Công ty Vedan VN  chưa, bà Sinh nói sẽ kiểm tra lại.

Không hề ký cho Vedan (?) Ông Bùi Văn Quyền, Phó Văn phòng đại diện phía Nam Bộ KH-CN, cho biết đúng là ông có ký trước giấy chứng nhận giải thưởng nhưng ký theo dạng ký “chéo”, tức khi đã có chữ ký của đại diện Cục An toàn vệ sinh thực phẩm thì ông mới ký (ký trước, điền tên doanh nghiệp vào sau - PV). Ông Quyền cũng khẳng định, Công ty Vedan VN  không có trong danh sách 2 giải thưởng trên và ông cũng không hề ký cho Công ty Vedan VN  nhận giấy chứng nhận về giải thưởng trên !?

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết: Cần phải xem xét trách nhiệm để xử lý Tôi kinh ngạc khi đọc tin sản phẩm của Công ty Vedan VN được giải thưởng "Sản phẩm chất lượng an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009". Nếu đúng như vậy thì thật chẳng còn đạo lý gì nữa! Doanh nghiệp này vừa gây ô nhiễm trầm trọng cho sông Thị Vải, mà có người dùng tới từ "giết chết" con sông này, gây thiệt hại lớn cho nông dân trong khu vực, đồng thời gây ra rất nhiều bức xúc trong dư luận xã hội. Nay trao giải thưởng "vì sức khỏe cộng đồng" cho họ khác nào thách thức những nông dân chịu thiệt hại và chọc tức dư luận, bởi đến tận bây giờ Công ty Vedan VN vẫn chưa đền bù xong thiệt hại do mình gây ra. Chẳng lẽ cứ làm sai rồi sửa là được khen thưởng? Điều đó là không thể chấp nhận được. Theo tôi, cần xem xét trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và những người có trách nhiệm trong các cơ quan, tổ chức tham gia vào việc này và nếu có sai phạm thì phải xử lý nghiêm để những chuyện như vậy không lặp lại. Ông Nguyễn Văn Thống, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu:  Nông dân phản ứng dữ lắm ! Khi nghe tin Công ty Vedan VN nhận giải thưởng này, chúng tôi rất bức xúc, không biết Bộ KH-CN căn cứ vào đâu để xét giải thưởng này. Công ty Vedan VN gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến cộng đồng đã rõ, nông dân họ phản ứng dữ lắm nhưng với trách nhiệm của mình, chúng tôi cũng đã vận động để họ ổn định tư tưởng mà làm ăn. Trong khi chúng tôi đang khổ sở tìm mọi cách để làm rõ thiệt hại môi trường do hành vi của Công ty Vedan VN gây ra thì sản phẩm của Công ty Vedan VN lại được giải thưởng sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng, chúng tôi còn thấy bức xúc huống chi nông dân. Ông Trần Văn Quang,Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai: Rất bất ngờ! Tôi rất bất ngờ khi nghe sản phẩm của Công ty Vedan VN nhận giải thưởng này. Quá khó hiểu bởi trong khi Công ty Vedan VN gây thiệt hại môi trường và hiện 11.000 đơn đòi bồi thường đang trong giai đoạn "nhạy cảm", nông dân đã nhiều phen tranh cãi nhưng chưa nhận được một xu tiền đền bù. Doanh nghiệp có sản phẩm tốt thì phải xem xét toàn diện, khách quan từ việc bảo vệ môi trường, đạo đức của doanh nghiệp, trách nhiệm của doanh nghiệp đối với xã hội. Không thể doanh nghiệp làm ra sản phẩm an toàn bằng mọi giá, bất kể môi trường như thế nào. Ông Lê Viết Hưng, Giám đốc Sở TN-MT Đồng Nai: Không thể an toàn bằng mọi giá? Gần đây, Hội đồng Thi đua tỉnh Đồng Nai đã thống nhất, đối với những doanh nghiệp đang gây ô nhiễm thì không được xét tặng giải thưởng và danh hiệu. Trong khi đó, đến nay vẫn chưa có một cơ quan chức năng nào khẳng định Công ty Vedan VN đã hết gây ô nhiễm thì sản phẩm của Công ty Vedan VN lại được trao giải thưởng vì sức khỏe cộng đồng. Trong quá trình tạo ra sản phẩm sạch nhưng lại gây ô nhiễm cho môi trường thì không thể coi là vì sức khỏe cộng đồng được. Lẽ nào sản phẩm làm ra an toàn bằng mọi giá cũng được khen thưởng? P.Dương - K.Cương ghi

Sản phẩm của Vedan không có tội (?!) Xung quanh việc 3 sản phẩm của Công ty Vedan VN được trao chứng nhận vì sức khỏe cộng đồng, phóng viên Báo NLĐ có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Quân, Thứ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ, người trực tiếp trao giải * Phóng viên: Có nghịch lý không khi Công ty Vedan VN gây ô nhiễm môi trường nặng nề, chưa khắc phục xong hậu quả mà sản phẩm đã được công nhận vì sức khỏe cộng đồng? - Ông Nguyễn Quân: Đây không phải là chứng nhận cho doanh nghiệp (DN) mà là cho sản phẩm cụ thể. Nếu một công ty nào đó giám đốc tham nhũng chẳng hạn mà công ty làm ra sản phẩm xã hội chấp nhận thì mình cũng phải công nhận. Sản phẩm của Công ty Vedan VN không có tội. Quy trình, công nghệ sản xuất gây ô nhiễm chứ người ăn sản phẩm ấy thì không sao. Nếu sản phẩm đạt chất lượng tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế thì sao không được chứng nhận. Thực chất sản phẩm Vedan vẫn có mặt trên thị trường và người dân vẫn sử dụng. * Cơ quan cấp vụ của bộ ở TPHCM có tư cách pháp nhân và quyền hạn để trao những giải thưởng như vậy không? - Thực chất, cơ quan này có thể phối hợp được, vì họ có tư cách pháp nhân riêng, con dấu, tài khoản riêng. * Tiêu chí để nhận được chứng nhận sản phẩm vì sức khỏe cộng đồng  như thế nào, thưa ông? - Sản phẩm vì sức khỏe cộng đồng dành cho những sản phẩm an toàn, chất lượng tốt, không có chất gây nguy hiểm cho người tiêu dùng. Việc chứng nhận có sự tư vấn, đánh giá của phía cơ quan Bộ Y tế. * Chứng nhận ấy có giá trị như thế nào? - Còn phải xem ai ký chứng nhận ấy. Thực ra nó chỉ là sản phẩm do Natusi (Trung tâm Tư vấn Phát triển thương hiệu và chất lượng TPHCM-PV) chứng nhận chất lượng. Chứng nhận ấy cũng để người dân biết sản phẩm đó an toàn, yên tâm sử dụng. * Có ý kiến cho rằng cứ DN nào đóng tiền tài trợ cho giải thưởng thì sẽ đoạt giải hoặc được chứng nhận. Ông nghĩ sao? - Tôi tin rằng không phải ban tổ chức nào cũng chấp nhận chuyện cứ đóng tiền vào là đoạt giải. DN cần phải bảo đảm theo đúng những tiêu chí ban tổ chức đưa ra. Công ty Vedan VN rất muốn đóng tiền để đoạt giải nhưng ban tổ chức đã từ chối. Ban tổ chức có kêu gọi DN ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt và Công ty Vedan VN đã đăng ký ủng hộ 100 triệu đồng. Đây là DN ủng hộ nhiều nhất, các DN khác chỉ ủng hộ 20 triệu đến 30 triệu đồng, thậm chí chỉ 1 triệu đến 2 triệu đồng. Việc ủng hộ này là thiện chí. * Trên thế giới, một số quốc gia tẩy chay các sản phẩm có nhà máy gây ô nhiễm, sử dụng lao động trẻ em hoặc đơn giản hơn là không có công đoàn. Trong khi đó, Công ty Vedan VN vừa gây tai tiếng xong đã nhận chứng nhận vì sức khỏe cộng đồng. Ông thấy sao? - Trên thực tế Công ty Vedan VN sử dụng công nghệ gây ô nhiễm môi trường nhưng sản phẩm bột ngọt vẫn đạt tiêu chuẩn. Như thuốc lá nói gây ung thư phổi nhưng các nhà máy sản xuất thuốc lá có bị đóng cửa đâu? Các công ty sai đến đâu thì sẽ xử lý đến đó. Công ra công, tội ra tội. Không thể lấy công bù tội, song cũng không vì tội ấy mà phủ nhận đóng góp của người ta.   Nguyễn Quyết thực hiện