Sống, sáng tác trong bất an

Qua lá đơn thỉnh cầu của GS-TS, nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam, chúng tôi tìm đến căn hộ nơi ông và gia đình đang sống tại số 04 – lô B2 chung cư 319 Lý Thường Kiệt, phường 15, quận 11- TPHCM.

Quả đúng như những gì ông nói trong thư gửi đến Báo Người Lao Động. Căn hộ vẻn vẹn chỉ có 40 m2 nằm sát phần đất công viên sinh hoạt chung của chung cư 319. Thật không ngờ một nhà giáo, một nhạc sĩ tài hoa được giới âm nhạc cả nước và bạn bè thế giới ngưỡng mộ, trân trọng lại sinh sống và sáng tác trong một điều kiện khó khăn đến vậy.

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam đang sáng tác trong căn hộ chung cư chật hẹp và ồn ào

Chật hẹp, xô bồ

Điều đáng nói, chung quanh căn hộ này là những hàng quán, gây tiếng ồn suốt ngày đêm. Tiếng ồn được phát ra bởi đủ loại nhạc từ các quán cà phê; từ những hàng quán bán thức ăn bao bọc quanh nhà, khách ăn uống ngồi trên vỉa hè vô tư hò hét. Trước cửa ngôi nhà của ông gần như biến thành bãi đỗ thường xuyên của xe tải, taxi, xe ôm... 

Những cống hiến to lớn   GS-TS, nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam thoát ly gia đình theo cách mạng và tham gia kháng chiến khi còn rất trẻ. Năm 1954, từ Đồng Tháp Mười theo đường bộ, ông tập kết ra Bắc, công tác tại C10, D35, Sư đoàn 338. Năm 1959, ông xuất ngũ theo diện thương bệnh binh nặng (đã trải qua 3 lần mổ dạ dày cùng với chứng bệnh đau đường ruột rất nặng). Sau đó, ông chuyển ngành sang Bộ Văn hóa và được cử đi học sáng tác âm nhạc tại Trường Âm nhạc Việt Nam ở Hà Nội (tiền thân Nhạc viện Hà Nội ngày nay). Cuối năm 1966, ông được Nhà nước cử đi học nhạc tại Nhạc viện Leningrad, nay là Nhạc viện Saint Petersburg (CHLB Nga). Từ đó, cuộc đời nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam đã gắn liền với âm nhạc, trở thành một nhạc sĩ sáng tác khí nhạc lẫy lừng. Kết quả giá trị sáng tạo nghệ thuật âm nhạc của ông không chỉ giới âm nhạc trong nước mà ngay cả quốc tế cũng ngưỡng mộ. Ngoài những đóng góp của bản thân ông, cha mẹ và người thân hai bên nội ngoại có nhiều đóng góp vào hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ (bố ông là liệt sĩ thời kháng chiến chống Pháp).

Các tài xế này lại ngang nhiên đậu xe bít cả lối ra vào nhà ông, nhiều lần ông lên tiếng nhắc nhở nhưng họ bỏ ngoài tai. Chưa hết, vì quá nóng bức và ngột ngạt do phòng khách nhỏ, lại là nơi hai đứa con nhỏ của ông ngủ trên võng, ông dự định mở cửa sổ cho thông thoáng thì lại bị sự phản đối của chủ quán cà phê lấn chiếm vỉa hè nhà ông.

 
Đến căn hộ của ông vào tầm 22 giờ để thị sát, chúng tôi thấy ông vẫn chưa được nghỉ ngơi, bởi bên cửa sổ căn phòng ngủ của ông vẫn vang lên tiếng nói chuyện oang oang của khách uống cà phê, tiếng rồ ga của xe gắn máy vào ra liên tục.

Ông còn cho biết thỉnh thoảng gia đình ông và những người dân nơi đây chứng kiến cảnh ẩu đả nhau bằng dao, mã tấu do tranh giành khách, khiến vợ con ông nhiều phen hoảng vía.

Thấy cuộc sống của thầy mà xót xa!

Dù đã qua tuổi “thất thập cổ lai hy” nhưng hiện nay GS-TS, nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam vẫn tham gia giảng dạy bậc đại học và cao học chuyên ngành sáng tác – lý luận tại Nhạc viện TPHCM và Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam. Ngoài ra, ông còn tham gia đào tạo nghiên cứu sinh (thạc sĩ, tiến sĩ) chuyên ngành văn hóa học ở Trường Đại học KHXH-NV TPHCM. Hằng năm, ông còn tham gia hội đồng giám khảo giải thưởng quốc gia âm nhạc thể loại nhạc khí của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Âm nhạc TPHCM...

Nếu so sánh với nhiều nhạc sĩ là bạn bè, đồng nghiệp của ông hiện đang sống tại các ngôi nhà thoáng mát, biệt lập được Nhà nước cấp, chưa kể một số người được sống trong các biệt thự sang trọng... thì ông quá thiệt thòi khi phải sống trong căn hộ chung cư 40 m2 với môi trường bất an như vậy. Đó là chưa nói đến căn hộ này còn là nơi mà hằng năm, những sinh viên đại học và cao học chuyên ngành âm nhạc cả trong Nam và ngoài Bắc lui tới để được thầy hướng dẫn làm bài thi tốt nghiệp (do GS-TS, nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam đã lớn tuổi, điều kiện đi lại khó khăn, nhà trường đồng ý cho những sinh viên chuyên ngành sáng tác được đến ôn thi cá nhân tại nhà thầy).

Nhạc sĩ Ngô Văn Hòa (đang công tác tại Đài Phát thanh – Truyền hình Bình Phước) là học trò của GS-TS, nhạc sĩ Nguyễn Văn Nam nói: “Chúng tôi cảm thấy chạnh lòng, xót xa trước cảnh sống quá khó nhọc của thầy mà không làm gì được. Ngoài ra, căn hộ này còn là nơi thầy đang sáng tác bản giao hưởng số 9. Nhiều đêm, thầy gần như thức trắng để viết, bởi phải tranh thủ những giây phút không gian xung quanh trở về trạng thái yên tĩnh, nhưng như vậy lại ảnh hưởng đến sức khỏe của thầy”.