Gieo hạt thiện, cây lành sẽ mọc...

Chương trình truyền hình thực tế mang ý nghĩa nhân đạo: Chắp cánh tương lai - năm thứ hai - vừa phát sóng buổi đầu tiên vào ngày 16-7 (HTV7 lúc 18 giờ 30 phút thứ năm hằng tuần). Việc Chắp cánh tương lai mở rộng đối tượng giúp đỡ ra ngoài địa bàn TPHCM, trong năm thứ hai này, đã cho thấy phần nào thành công của chương trình. Không chỉ Chắp cánh tương lai, gần đây, rất nhiều chương trình truyền hình thực tế mang ý nghĩa xã hội như vậy phát trên sóng các đài truyền hình địa phương đã tìm được chỗ đứng trong lòng người xem và ngày càng nở rộ.

Chân thật, xúc động

Cùng với chương trình phim Việt, các chương trình truyền hình thực tế mang ý nghĩa nhân đạo đã và đang được các nhà đài ưu ái phát sóng vào những giờ vàng. Không đơn thuần chỉ mang tính giải trí như phim, các chương trình này còn chứa đựng tính nhân văn sâu sắc và chính điều đó đã tạo nên sức sống lâu bền cho mỗi chương trình. Vượt lên chính mình là một minh chứng. 

Hình thức là một game show, nhưng những người chơi trong Vượt lên chính mình không đến với chương trình để thư giãn, giao lưu học hỏi, “vui là chính” như nhiều thí sinh thi game show khác mà đến để thử thách chính bản thân mình và từ đó tìm ra cơ hội thoát nghèo. Không dàn dựng, không có thí sinh “ngôi sao” nhưng vẫn đầy kịch tính, Vượt lên chính mình lôi cuốn người xem bằng sự chân thật. Đây cũng là điểm chung của các chương trình truyền hình thực tế nhân đạo hiện nay.

Một cảnh trong chương trình Vượt lên số phận. Ảnh: C.T.V

Dẫu mỗi chương trình có định dạng khác nhau, có chương trình mua từ nước ngoài (Vượt lên chính mình, Ngôi nhà mơ ước) hay do người VN sáng tạo tựu trung đều không nằm ngoài mục đích tuyên dương những tấm gương vượt khó, trao cho người nghèo cơ hội thực hiện mơ ước của mình. Ý nghĩa cao đẹp của các chương trình cũng lôi kéo sự chung tay của nhiều nhà hảo tâm.

Vượt lên chính mình, vừa qua, có thêm phần bốc thăm may mắn 20 triệu đồng cho mỗi nhân vật cũng chứng tỏ sức hấp dẫn của chương trình trong mắt các nhà tài trợ. Dẫn chứng về sức hút của những chương trình dạng này, ông Trương Văn Minh, trưởng ban chương trình Đài Truyền hình TPHCM, cho biết: “Sau một năm phát sóng, tỉ lệ người xem của chương trình Chắp cánh tương lai tăng từ 1.0 lên 3.0, thu hút thêm nhiều nhà tài trợ mới. Đài truyền hình cũng quyết định rút ngắn thời gian phát sóng phim truyện nước ngoài mỗi chiều, từ 2 tập xuống còn một tập, để dành cho những chương trình này”. Tương tự, các chương trình như Vượt lên chính mình, Ngôi nhà mơ ước cũng được nhà đài ưu ái dành giờ vàng để phát sóng.

Biết sáng tạo

Vượt lên chính mình là chương trình truyền hình thực tế mang ý nghĩa nhân đạo xuất hiện đầu tiên trên HTV và đến nay, sau 4 năm phát sóng, Vượt lên chính mình vẫn được người xem chờ đón nhiệt tình như khi mới lần đầu phát sóng. Thành công của Vượt lên chính mình kéo theo sự ra đời của hàng loạt chương trình mang ý nghĩa tương tự, như: Ngôi nhà mơ ước, Câu chuyện ước mơ, Tiếp sức người thầy, Chắp cánh tương lai (HTV), Một điều ước, Vượt lên số phận (VTV)...

Đối tượng chủ yếu của các chương trình truyền hình thực tế nhân đạo phần lớn là những người kém may mắn. Vì mỗi người mỗi cảnh và cái nghèo ai cũng giống nhau nên việc tìm kiếm cách thể hiện khác nhau để chương trình không bị trùng lắp là nỗ lực rất lớn của những người thực hiện. Vượt lên số phận và Chắp cánh tương lai là những ví dụ.

Cũng hướng tới đối tượng là các em học sinh hiếu học có hoàn cảnh khó khăn nhưng Vượt lên số phận không kể khổ cho nhân vật và hạn chế tối đa nước mắt để nụ cười được lóe lên từ chính hoàn cảnh mà mỗi nhân vật gánh chịu. Với thời lượng 15 phút, mỗi tập của Vượt lên số phận là một câu chuyện được kể bằng ngôn ngữ phim tài liệu, đi sâu vào bối cảnh đời sống, thân phận cùng ý chí, ước mơ của nhân vật.

Chắp cánh tương lai nghiêng về hướng “trao cần câu chứ không cho con cá”, đồng thời cứ sau 6 tháng hoặc một năm, chương trình quay lại với nhân vật để cập nhật tình hình. Tiếp sức người thầy không chỉ tiếp sức cho nhân vật như tên gọi của chương trình mà qua đó gửi đến người xem thông điệp về lòng yêu nghề, nghị lực, sự hy sinh lặng thầm của những người được xã hội tôn vinh là “người gieo trồng con chữ”.

Mỗi chương trình không chỉ mang đến những giờ phút thư giãn cho khán giả mà còn góp phần nhân rộng những tấm lòng nhân ái trong xã hội, bản thân những nhân vật trong mỗi chương trình cũng trở thành những tấm gương đáng quý trong xã hội để khán giả, nhất là giới trẻ noi theo.